Free As in Freedom

Thursday, December 22, 2005

یلدا ; شب آفرینش


یلدا واژه ای سریانی است به معنای میلاد و تولد. این را دهخدا می گوید. همه چیز از ایران و آیین مهر و جشن ظهور میترا آغاز می شود که در گردشی به وسعت کل تاریخ ، دوبار به ایران بازگشته است.
به روایتی، یلدا، روز تولد میترا و مسیح است اما شهرت این شب در ادبیات به دلیل همان طولانی ترین شب سال بودن آن است.
در این بلندترین شب سال، افراد دور و نزدیک خانواده در منزل بزرگان قوم گرد آمده ، با خوردن آجیل و میوه شب را به شادی می گذرانند.
از دیرباز، یکی دو روز پیش از فرا رسیدن شب چله ، مردهای جوان، خوانچه های آراسته میوه را به منزل نامزدهای خود فرستاده ، خود به میهمانی خانه عروس می رفتند. خانواده دختر نیز لباس و پارچه نبریده ای به جای آن هدیه می فرستادند.
اولین اشاره ها به مراسم یلدا مربوط به دوران پیش از زرتشت است یعنی شب زاده شدن ایزد مهر.
ایزدی که خورشید گردونه اوست. هنگام رواج آیین مهر در اروپا، مراسم شب یلدا با شکوه هرچه تمامتر برگزار می شد. هنگامی که مسیحیت از کشتار بی رحمانه پیروان مهر، در اروپا رواج یافت، اولیای دین پی بردند که برانداختن برخی سنتها و آیین ها مهر غیر ممکن است. از این رو شب میلاد ایزدمهر را به میلاد مسیح در 25 دسامبر بدل کردند. فاصله مختصری که میان این دو جشن وجود دارد، حاصل اشتباه در محاسبه تقویم است. در حقیقت میلاد مسیح همان شب یلدای پیروان مهر است که در ایران نیز گرامی داشت آن با رواج دین زرتشت از میان نرفته ، هنوز نیز مردم آن را بزرگ می دارند. رومیان نیز این شب را ناتالیس انویکتوس یعنی روز تولد مهر شکست ناپذیر می نامند و آن را گرامی می دارند.

یلدا در میان اقوام مختلف
شب یلدا در آیین مردم نقاط مختلف کشور به شیوه های متنوعی جشن گرفته می شود.
مردم خطه آذربایجان در این شب برای دختری که نامزد خانواده است با تازه عروس ها، هدایایی می فرستادند که اطرافش با هندوانه یی و شال قرمز بزرگی که گرداگرد آن انداخته بودند تزئین شده بود چرا که معتقدند شال قرمز باعث خوشبختی شادی و بخت زیبای عروس می شود.
مردم اقوام شمالی کشور نیز تمام وسائل شب یلدا را با تزئین به همراه ماهی بزرگ تزئین شده ای برای عروس پیش کش می برند.
در شیراز نیز میزبان سفره ای می اندازد که بی شباهت به سفره هفت سین نیست . سفره ای متشکل از آینه و قاب عکس حضرت علی (ع) ، یکی دو شاخه گل لاله چند شمع زیبا و رنگین و ظرفهایی از اسپند به همراه میوه ها و تنقلات مخصوص این شب و البته حلوا ارده و رنگینک و ارده شیر و خرما و انجیر. غذای ویژه سفره شب یلدا نیز در شیراز هویج پلو است.
مردم این خطه معتقدند در این شب افرادی که گرم مزاجند، باید از انواع خوردنیهای سرد مانند هندوانه بخورند و برعکس سرد مزاجان، از انواع خوراکیهای سرد مانند خرما، رنگینک، انجیر و ارده شیر. همچنان فال حافظ بی شک جزء لاینفک سفره و مراسم این شب است. رسمی که از قرن 18 به بعد رواج یافته است.

البته شب یلدا هم به کسایی که بقیه شباشون خوشه٬ خوش میگذره... الباقی من نمی دونم اصلا واسه چی هستن٬ بیخود جا گرفتن و باعث ترافیک میشن...

نوشته شده توسط مهدی حسن‌پور در ساعت 10:05 PM | ارسال نظر